Voor het maken van Friese kruidkoek (Fryske krûdkoeke) heb je geduld nodig, omdat de rijpingstijd minimaal een paar dagen is. Een kruidkoek moet een of meerdere dagen rusten om zachter te worden, wat we narijpen noemen. De ingrediënten hebben tijd nodig om met elkaar te “werken”. Dit komt niet alleen de textuur, maar ook de smaak ten goede.
Als de kruidkoek net uit de oven komt, lijkt het misschien alsof het baksel mislukt is. Maar dat is zeker niet het geval. De koek mag op dat moment nog niet worden aangesneden, omdat hij te hard en droog is. Stevig ingepakt in huishoudfolie en koel bewaard in een koektrommel heeft de koek een paar dagen nodig om te rijpen. Dan zijn de smaken goed gemengd, en is de koek perfect zacht om bij de koffie te serveren of als tussendoortje te eten.
Traditie
Vroeger was Friese kruidkoek een luxe die alleen de gegoede stand zich kon veroorloven, en dan vaak alleen op speciale dagen. De koek was oorspronkelijk rijk gevuld met sukade, gember en oranjesnippers, ingrediënten die destijds erg duur waren. Voor de arme plattelandsbevolking waren deze ingrediënten onbereikbaar.
Ook roomboter, krenten en rozijnen waren te kostbaar. Suiker, stroop en honing waren daarentegen wel goedkoop en in overvloed beschikbaar. Hierdoor zijn veel Friese specialiteiten vooral eenvoudig en zoet van karakter.
In de Friese traditie worden stukken kruidkoek vaak toegevoegd aan traditionele vleesstoofgerechten. Dit zorgt niet alleen voor extra smaak, maar ook voor het binden van het gerecht. Een vergelijkbare methode zien we terug in Limburg, waar ontbijtkoek wordt gebruikt in zoervleisj (Limburgs zuurvlees).
Hoewel Friese kruidkoek overal in Friesland te koop is, smaakt zelfgemaakte kruidkoek toch altijd het lekkerst.
Friese kruidkoek recept:
Ingrediënten
- 350 gr roggemeel
- 1 zakje (15 gr) bakpoeder
- 1 el koekkruiden
- 1 tl kardemompoeder
- 1 tl kaneelpoeder
- ½ tl gemberpoeder
- 250 gr kokosolie
- 150 gr keukenstroop
- 125 gr agavesiroop
- 100 gr palmsuiker
- 125 ml amandelmelk
- 5 eieren
- 50 gr fijngesneden gember
- 1 sinaasappel, rasp ervan
Instructies
- Verwarm de oven voor op 160 °C.
- Zeef het roggemeel met het bakpoeder en specerijen bij elkaar in een grote kom.
- Doe de keukenstroop, agavesiroop, palmsuiker en 50 ml water in een steelpan en verwarm het geheel zachtjes, al roerend, totdat het gelijkmatig vloeibaar en niet meer stroperig is.
- Laat het afkoelen tot ongeveer lichaamstemperatuur, roer het goed door het droge mengsel. Voeg de overige ingrediënten toe en roer grondig tot er een glad en egaal gekleurd deeg ontstaat. Dit gaat het makkelijkst met een mixer.
- Doe het deeg in een met bakpapier beklede cake van 1,25 liter en strijk de bovenkant glad met vochtige handen.
- Bak de koek in ongeveer 1 uur gaar: een satéprikker die je in het midden van de koek steekt, moet er schoon uit komen.
- Haal de koek uit de vorm en laat hem volledig afkoelen op een rooster.
4 reacties
Op hoeveel graden wordt hij gebakken?
Beste Hans, de kruidkoek wordt op 160 °C gebakken, zoals in punt 1 van de bereiding staat.
Gr. Hanneke
Is het 125 ml ipv dl?
Hoi Judith, het is 125 ml melk.
Groetjes, Hanneke